Region Marche, znany z malowniczych krajobrazów i bogatej kultury, skrywa w sobie wiele unikalnych tradycji rzemieślniczych. Rzemiosło w tym regionie nie tylko łączy w sobie pasję i umiejętności, ale też stanowi integralną część lokalnej tożsamości. Oto kilka najważniejszych tradycji rzemieślniczych przekazywanych z pokolenia na pokolenie przez i marchigiani.
- Buty (🇮🇹 scarpe) – prowincja Macerata i Fermo
- Słomkowe kapelusze (🇮🇹 cappelli di paglia) – Montappone
- Papier (🇮🇹 carta) – Fabriano
- Akordeon (🇮🇹 fisarmonica) – Castelfidardo
- Koronka klockowa (🇮🇹 merletto a tombolo) – Offida
- Garncarstwo (🇮🇹 ceramica) – Appignano
- Wiklina (🇮🇹 vimini) – Mogliano
Buty (🇮🇹 scarpe) – prowincja Macerata i Fermo
Rzemieślnicy z Marche są znani chyba przede wszystkim z wytwarzania wysokiej jakości butów, które łączą elegancję z komfortem. W procesie produkcji wykorzystują zarówno nowoczesne technologie, jak i tradycyjne metody, co pozwala im na tworzenie unikalnych modeli, które są nie tylko estetyczne, ale i trwałe. Buty z Marche cieszą się uznaniem w kraju i za granicą, a ich wyjątkowy styl przyciąga klientów, którzy poszukują doskonałości w każdym detalu. Niektóre znane firmy pochodzące z naszego regionu to Santoni, Tod’s, Fabi Shoes, Nero Giardini czy Loriblu.
Właściwie każda z prowincji Marche specjalizuje się w produkcji konkretnych kategorii obuwia (chociaż najwięcej fabryk o najdłuższej historii rzemiosła obuwniczego znajduje się w prowincjach Macerata i Fermo) i chyba niemal każdy ma co najmniej jednego znajomego pracującego w tej branży 😀 Ja sama pracuję w firmie, która produkuje i sprzedaje akcesoria właśnie do butów, torebek i ubrań. W ramach ciekawostki napiszę Wam jeszcze, że 6,4% włoskiego obuwia sprzedanego za granicą w 2022 r. zostało wyprodukowanych właśnie w regionie Marche.
Słomkowe kapelusze (🇮🇹 cappelli di paglia) – Montappone
W Marche wytwarza się nie tylko dobrej jakości obuwie. Jedno z tutejszych miasteczek – Montappone, od setek lat słynie z produkcji słomkowych kapeluszy. Tradycja ta na tym obszarze wywodzi się od rolników, którzy od XIV wieku zaczęli tkać zebrane łodygi pszenicy, aby przekształcić je w nakrycia głowy do noszenia na polach. Ale to w XX wieku, zwłaszcza w latach powojennych, produkcja kapeluszy przeżyła prawdziwy boom, dzięki czemu miasteczka prowincji Fermo stały się punktem odniesienia głównych producentów krajowych i zagranicznych. Montappone, wraz z 6 innymi gminami, jest częścią okręgu, gdzie koncentruje się aż 80% włoskiej produkcji kapeluszy słomkowych.
Podobno firmy z Montappone zaopatrywały kiedyś w kapelusze gondolierów w Wenecji, a nakrycia głowy realizowane właśnie tutaj nosił nawet reżyser Federico Fellini. W lipcu w miasteczku odbywa się festiwal poświęcony właśnie sztuce ich plecenia. Znajduje się tam też Museo del Cappello, czyli Muzeum Kapeluszy, które można odwiedzać całym rokiem. Jak już uda mi się tam dotrzeć, pokażę Wam tamtejsze eksponaty 👒😊
Papier (🇮🇹 carta) – Fabriano
Fabriano w Marche jest znane z bogatej tradycji rzemieślniczej związanej z wytwarzaniem papieru. Historia tego rzemiosła sięga średniowiecza, kiedy to miasto stało się jednym z najważniejszych ośrodków jego produkcji w Europie. Miejscowe techniki (w tym ręczne wytwarzanie papieru), zachowały się tu do dziś, przyciągając uwagę artystów i rzemieślników, ale też ciekawych turystów z Włoch i zagranicy. Papier z Fabriano charakteryzuje się wyjątkową jakością, co sprawia, że jest ceniony zarówno w sztuce, jak i w rzemiośle artystycznym. Również tutaj został znaleziony najstarszy arkusz ze znakiem wodnym, który już w XIII wieku służył jako potwierdzenie autentyczności ręcznie wyrabianego papieru przez określonego rzemieślnika, potwierdzając jednocześnie jego wysoką jakość.
W Fabriano znajduje się Muzeum Papieru i Znaków Wodnych, które jest prawdziwą skarbnicą wiedzy o historii wytwarzania papieru i sztuce znaków wodnych używanej powszechnie na całym świecie. Oprócz standardowej wizyty można tu podczas specjalnych warsztatów dla dzieci i dorosłych stworzyć od zera na przykład własny notes!
Akordeon (🇮🇹 fisarmonica) – Castelfidardo
Castelfidardo w Marche jest znane jako światowa stolica akordeonów. Historia ich produkcji sięga tu XIX wieku, kiedy to Paolo Soprani, uważany za ojca tego instrumentu we Włoszech, zbudował pierwszy akordeon za pomocą czterech prowizorycznych narzędzi. Akordeony z Castelfidardo charakteryzują się nie tylko wyjątkową jakością dźwięku, ale także pięknym wykonaniem i oryginalnym designem. Lokalni zemieślnicy korzystają z tradycyjnych metod, a także wprowadzają nowoczesne technologie, co sprawia, że każdy instrument jest unikalny. Dzięki tym staraniom akordeony z Castelfidardo zdobyły uznanie na międzynarodowej scenie muzycznej, a tradycja ich produkcji trwa nieprzerwanie.
W podziemiach ratusza w Castelfidardo znajduje się Międzynarodowe Muzeum Akordeonu. Kolekcja składa się z około 350 egzemplarzy, z których każdy różni się od siebie i opowiada swoją własną historię.
Koronka klockowa (🇮🇹 merletto a tombolo) – Offida
Sztuka koronki klockowej, czyli merletto a tombolo to typ koronki wykonywanej ręcznie przy pomocy podłużnych szpulek (fuselli). Słynie z nich m.in. Offida w regionie Marche, gdzie tradycje tego rękodzieła sięgają aż XV wieku. Produkcja koronek klockowych w Offidzie jest nadal bardzo popularna, i niech nie zdziwi Was, gdy podczas spaceru po centrum zobaczycie kobiety przed swoimi domami pochłonięte pracą nad własnym merletto. Co więcej, w jednym ze sklepów w okolicach głównego placu pewna starsza mieszkanka Offidy chętnie pokazuje wszystkim zainteresowanym, na czym polega ta pracochłonna technika. Możecie ją podejrzeć w poniższej rolce opublikowanej przeze mnie po wizycie w miasteczku:
PIękne i pracochłonne koronki klockowe z Offida są mają zastosowanie w modzie i dekoracji wnętrz. W regionie organizowane są festiwale, które promują tę tradycję, zachęcając młodych ludzi do nauki tego rzemiosła.
Garncarstwo (🇮🇹 ceramica) – Appignano
Appignano od wieków znane jest w okolicy jako miasteczko ceramiki i terakoty. Tradycja garncarstwa sięga tu czasów sprzed 1500 roku, o czym świadczy obecność pieców do wypalania naczyń w lokalnych rejestrach. Do dziś tworzy się tu unikalne naczynia i ozdoby, które charakteryzują się bogatymi wzorami oraz intensywnymi kolorami. Każdy etap realizacji takiej ceramiki – od formowania, po malowanie i wypalanie – wymaga precyzyjnego wykonania. Rzemieślnicy często organizują warsztaty, w których uczestnicy mogą spróbować swoich sił w tworzeniu ceramiki. Sama brałam udział w takich warsztatach, bardzo ciekawe doświadczenie! Zakończyły się one realizacją przez uczestników kilku naczyń, które po wypaleniu w piecu można było zabrać ze sobą do domu. Służą mi do dziś. 🙂
Wiklina (🇮🇹 vimini) – Mogliano
Mogliano to miasteczko, które słynie z tradycji intrecic, czyli wyrobu koszy i innych produktów z wikliny. Realizuje się tu piękne, ręcznie robione koszyki, łączące w sobie funkcjonalność i estetykę. Technika ich wyplatania wymaga dużych umiejętności manualnych oraz wyczucia artystycznego, co sprawia, że każdy wyrób jest unikalny. W Mogliano produkuje się nie tylko klasyczne kosze, ale też meble do wnętrz, lampy czy dekoracje do ogrodów i hoteli. Wyroby z tego małego miasteczka w Marche zdobyły uznanie na rynku krajowym i międzynarodowym, a ich wyroby wyróżniają się oryginalnym designem. Rzemieślnicy z Mogliano są często prezentowani w mediach, co potwierdza ich renomę jako producentów unikatowych, ręcznie robionych produktów.
Tradycyjne rzemiosło regionu Marche to nie tylko piękne przedmioty, ale także opowieści o ludziach, ich pasjach i więzi z ziemią, która ich ukształtowała. To dziedzictwo, które przetrwało wieki, dziś wciąż zachwyca, inspiruje i przypomina, jak ważne jest pielęgnowanie lokalnej kultury. Odkrywając Marche, warto zatrzymać się na chwilę, by poznać te unikalne tradycje i zabrać ze sobą cząstkę ich duszy 🙂
