- Ascoli Piceno w Marche – podstawowe informacje
- Ascoli miastem trawertynu i 100 wież – ciekawostki
- Co zobaczyć w Ascoli Piceno?
- Piazza Arringo e Duomo (🇵🇱 Plac Arringo & Katedra św. Emidiusza)
- Piazza del Popolo
- Chiesa di San Francesco (🇵🇱 Kościół św. Franciszka) & Palazzo dei Capitani del Popolo
- Historyczna kawiarnia Caffè Meletti
- Borgo Solestà & La Rua delle Stelle
- Rocca Malatesta & Ponte del Diavolo (🇵🇱 Twierdza Malatesta & Diabelski Most)
- Czego spróbować i gdzie zjeść będąc w Ascoli Piceno?
Ascoli Piceno w Marche – podstawowe informacje
Ponadczasowe miasto, w którym sztuka, architektura, jedzenie i wino są najwyższym wyrazem włoskiej doskonałości. Ascoli Piceno znajduje się w południowej części Marche, w dolinie Tronto, gdzie płynie rzeka o tej samej nazwie. Jest otoczone górami z trzech stron i leży zaledwie 28 kilometrów od morza. To jedno z największych miast w regionie Marche, zajmuje czwarte miejsce pod względem wielkości, ustępując tylko Ankonie, Pesaro i Fano.
Ascoli było stolicą ludu Picenów, który około pierwszego tysiąclecia przed naszą erą osiedlili się na obszarze obejmującym dzisiaj region Marche i północną część Abruzji. Picenowie pozostawili po sobie wiele świadectw swojej kultury, które można podziwiać w różnych muzeach na terenie prawie całego regionu.
Do Ascoli Piceno dotrzecie różnymi środkami transportu. Najbliższe lotnisko to jedyne w Marche w Ankonie lub w Pescarze w Abruzji. Miasto posiada stację kolejową, która obsługuje pociągi regionalne. Niektóre większe miasta z dogodnym połączeniem kolejowym to San Benedetto del Tronto (około 45 minut drogi), Ankona (podróż trwa około 2 godzin), Pesaro (podróż trwa około 3 godzin). Autem najszybciej dojedziecie do Ascoli dzięki autostradzie A14 łączącej Bolonię z Tarentem w regionie Apulia (zjazd: S. Benedetto del Tronto – Ascoli P.).
Ascoli miastem trawertynu i 100 wież – ciekawostki
Ascoli Piceno ma wiele przydomków: nazywane jest m.in. miastem trawertynu, stu wież oraz średniowiecznych turniejów. Wiąże się z nim wiele ciekawostek, które odkryjecie zarówno w tym paragrafie jak i w dalszej części artykułu.
- W architekturze miasta dominują odcienie bieli, beżu i żółci. Wszystko za sprawą trawertynu – porowatego kamienia, który juz w czasach rzymskich był najbardziej cenionym materiałem budowlanym miasta. Nie bez powodu Ascoli Piceno nazywane jest “miastem trawertynu”. Najbardziej charakterystyczny trawertynowy element w mieście to błyszcząca posadzka centralnego placu Piazza del Popolo, o którym mowa za chwilę.
- Zachowało się tu kilka arystokratycznych wież i dzwonnic, których w czasach świetności było blisko sto, stąd kolejny przydomek – “miasto stu wież”.
- Latem odbywa się tu zjawiskowy średniowieczny turniej La Quintana, który podzielony jest na dwie części: przemarsz ponad 1500 osób w historycznych strojach przez miasto oraz turniej, podczas którego stają w szranki mieszkańcy poszczególnych dzielnic. Zadaniem reprezentujących je rycerzy jest trafienie w tarczę przyczepioną do kukły i zdobycie jak najwięcej liczby punktów.
- Spacerując po Ascoli Piceno, można zauważyć, że niektóre uliczki nazywane są “rua”. Termin ten pochodzi od łacińskiego “ruga” (🇵🇱 zmarszczka) i jest używany do określenia wąskich uliczek, które prowadzą do ścisłego historycznego centrum.
Co zobaczyć w Ascoli Piceno?
Żeby dobrze zwiedzić całe Ascoli, trzeba byłoby tu zostać na dłużej. Ja w poniższej liście skupię się na tych miejscach, które dałoby się zobaczyć w przeciągu jednego dnia i które ja osobiście polecam. Oczywiście nie wyczerpuje się ona w tym artykule.
Piazza Arringo & Duomo / Cattedrale di Sant’Emidio
(🇵🇱 Plac Arringo & Katedra św. Emidiusza)
Historyczne centrum Ascoli skupia się na dwóch głównych placach, Piazza Arringo i Piazza del Popolo. Zwiedzanie miasta najlepiej rozpocząć od Piazza Arringo, do którego można dojść dość wąską uliczką wciśniętą między katedrę a Baptysterium św. Jana (🇮🇹 Battistero di San Giovanni).
Piazza Arringo to najstarszy plac w Ascoli, który od średniowiecza był politycznym i religijnym centrum miasta. Znajduje się na nim kilka bardzo interesujących budynków: wspomniane już średniowieczne Baptysterium św. Jana, Katedra św. Emidiusza (Duomo), a w niej krypta poświęcona patronowi miasta św. Emidiuszowi i wielki poliptyk Sant’Emidio autorstwa Carlo Crivelli, podpisany przez samego malarza i datowany na 1473 rok.
Na placu znajduje się też kilka ważnych budynków, w tym przede wszystkim Palazzo dell’Arengo z imponującą barokową fasadą z trawertynu, charakteryzującą się pięcioma łukami portyku i dużym portalem. Dziś jest siedzibą gminy oraz Pinacoteca Civica – miejskiej galerii sztuki.
Miasto jest silnie związane ze swoim patronem, świętym Emidiuszem, pierwszym biskupem Ascoli i obrońcą przed trzęsieniami ziemi. Oprócz Duomo poświęcono mu inne budynki sakralne, w tym wyjątkową świątynię już poza centrum miasta, o której również przeczytacie w tym artykule.
Piazza del Popolo
To według wielu osób jeden z najpiękniejszych placów w całych Włoszech, a jego błyszcząca posadzka to chyba najbardziej charakterystyczny trawertynowy element w całym mieście. Wyjątkowo spektakularnie wygląda podczas deszczu, kiedy zdaje się być jednym wielkim lustrem odbijającym piękną architekturę Ascoli. Plac od XIII wieku był centrum życia miejskiego. Bywa nazywany “Il Salotto d’Italia”, czyli salonem Italii.
Na Piazza del Popolo znajduje się kilka ważnych budynków: XIII-wieczny Palazzo dei Capitani del Popolo, dziś siedziba władz miejskich, zabytkowa kawiarnia Caffè Meletti w stylu secesyjnym i kościół św. Franciszka, z którym połączony jest elegancki budynek z z charakterystycznymi portykami Loggia dei Mercanti.
Chiesa di San Francesco (🇵🇱 kościół św. Franciszka) & Palazzo dei Capitani
Jednym z charakterystycznych budynków na głównym placu Ascoli jest Chiesa di San Francesco (🇵🇱 kościół św. Franciszka). To jeden z głównych miejsc kultu w mieście. Kościół został zbudowany dla upamiętnienia wizyty św. Franciszka z Asyżu w Ascoli Piceno w 1215 roku. Zachowuje imię świętego, chociaż został poświęcony i konsekrowany św. Janowi Chrzcicielowi przez biskupa Giovanni Acquaviva w 1371 roku. Fasada jest przykładem architektury gotyckiej, a nad bocznym wejściem widnieje pomnik papieża Juliusza II. Wewnątrz znajdują się dzieła sztuki znanych artystów z Ascoli.
Kościół należy do kompleksu św. Franciszka, w którym znajduje się również Chiostro Maggiore – krużganek będący kiedyś miejscem, gdzie można było zrobić zakupy spożywcze. Stąd mieszkańcy nazywają go Piazza della verdura lub Piazza delle erbe (dosłownie 🇵🇱 Plac warzywny / Plac ziołowy).
CIEKAWOSTKA: Co robią panowie na poniższym zdjęciu z prawej? Grają! Jesteśmy przy głównym wejściu do kościoła św. Franciszka. Wygląd zewnętrzny tego najbardziej charakterystycznego kościoła w Ascoli jest bogaty w trawertynowe detale, ale jest jeden, który może pozostać niezauważony. Na krótszym boku budynku widocznym na zdjeciu, ukryty jest niecodzienny “instrument”. To lekko oderwane od ściany kolumny o różnych średnicach. Gdy pukniecie w nie knykciami, wydają różne dźwięki. Kiedy mieszkańcy Ascoli to odkryli, nabrali zwyczaju pukania w nie np. kluczami podczas wychodzenia z mszy, które spowodowało wgłębienia.
Innym ważnym budynkiem placu jest zbudowany w XIII wieku Palazzo dei Capitani. Początkowo pełnił rolę siedziby deputowanych z klasy rzemieślicznej. Dzisiaj znajduje się tu siedziba Urzędu ds. Kultury oraz władz miejskich.
Historyczna kawiarnia Caffè Meletti
Na najpiękniejszym placu Ascoli Piceno, Piazza del Popolo, nie sposób nie zauważyć charakterystycznego budynku o brzoskwiniowym kolorze z zielonymi okiennicami, który wyróżnia się spośród innych zabytków z trawertynu.
Ten obiekt to popularna kawiarnia Caffè Meletti, której początki sięgają 22 grudnia 1903 roku, kiedy Silvio Meletti, właściciel firmy specjalizującej się w produkcji likierów, nabył budynek na aukcji publicznej w samym sercu miasta. Lokal znajduje się na liście 150 historycznych kawiarni we Włoszech. Spróbujecie tutaj bardzo popularnego w Marche likieru na bazie anyżu Anisetta Meletti o równie długiej historii co sama kawiarnia. W pierwszej połowie XX wieku bywali w niej najważniejsi mieszkańcy miasta oraz znane postaci z całego świata. Ponoć swoją obecnością Caffè Meletti zaszczycili nawet król Vittorio Emanuele czy Ernest Hemingway 🙂
O najpopularniejszej kawiarni w Ascoli Piceno napisałam oddzielny artykuł (ze zdjęciami wnętrz), który możecie przeczytać klikając w tytuł: Caffè Meletti, historyczna kawiarnia w sercu Ascoli Piceno.
Borgo Solestà & La Rua delle Stelle
Przechodząc przez Porta Solestà, pozostawiając za sobą historyczne centrum, można dotrzeć do Borgo Solestà. Znajduje się tu myjnia publiczna, znana również jako Fonte di Sant’Emidio. Pochodzi z 1600 roku i przez wieki, aż do II wojny światowej, kobiety z Ascoli przychodziły tutaj prać ubrania.
Rua delle Stelle to prawdopodobnie najbardziej malownicza ulica w Ascoli Piceno. Biegnie wzłuż rzeki Tronto, od bramy Borgo Solestà i dociera do dawnego kościółka Santa Maria delle Stelle. Wąska wybrukowana trasa idealnie nadaje się na romantyczny spacer z widokiem na most rzymski, miasto po drugiej stronie rzeki i bogatą roślinność.
Rocca Malatesta & Ponte del Diavolo / Ponte di Cecco
(🇵🇱 Twierdza Malatesta & Diabelski Most / Most Cecco)
Rocca (lub Forte) Malatesta to jedna z najważniejszych i najbardziej spektakularnych fortyfikacji renesansowych we Włoszech oraz jedno z najbardziej fascynujących miejsc zabytkowych miasta. W czasach rzymskich miała blokować dostęp do mostu na rzece Castellano. Zniszczona i odbudowywana wielokrotnie. W 1349 roku wzmocniona przez Galeotto Malatesta – dowódcę wojsk Ascoli w wojnie z Fermo (to od jego nazwiska bierze swoją nazwę). Po kolejnych zniszczeniach, na początku XVI wieku na ruinach twierdzy zbudowano dwunastokątny kościół Santa Maria del Lago który można do dziś zobaczyć w centralnej części budowli. Od 2014 roku Rocca pełni funkcję Museo dell’Alto Medioevo (🇵🇱 Muzeum Wczesnego Średniowiecza).
Według średniowiecznej legendy Ponte del Diavolo (lub Ponte di Cecco) został zbudowany w ciągu jednej nocy przez słynnego uczonego Cecco d’Ascoli z pomocą diabła. W rzeczywistości nazwa Cecco prawie na pewno odnosi się do Cecco Aprutino, który w 1349 roku przebudował most, żeby poprawić wysłużone przez lata elementy i uczynić go bezpieczniejszym. Jest to jeden z najbardziej znanych zabytków w całym mieście. Ma 25 metrów wysokości, 43 metry długości i około 6 i pół szerokości. Składa się z dwóch łuków, z których większy jest zwieńczony małą konstrukcją, która służyła kiedyś jako brama i bariera celna dla przybywających i wyjeżdżających z miasta. Ponte znajduje się jakieś 7 minut piechotą od stacji kolejowej, dlatego można zaznaczyć go sobie na mapie i wstąpić przed lub po wizycie w ścisłym centrum.
Ponoć nazwa ponte del diavolo była przez dłuższy czas nadużywana i we Włoszech istnieje minimum kilkadziesiąt diabelskich mostów. Znacie jakiś? 🙂
Tempietto di Sant’Emidio alle Grotte
(🇵🇱 Świątynia Sant’Emidio alle Grotte)
Barokowa świątynia na obrzeżach Ascoli Piceno zaliczana do najważniejszych zabytków miasta. Wzniesiona w XVIII wieku na cześć św. Emidiusza, który według legendy, po ścięciu w 309 roku w przeszedł tutaj z głową w rękach, aby zostać pochowanym.
Świątynia opiera się o jaskinie starożytnej chrześcijańskiej nekropolii i jest ukryta w zacisznym miejscu z dala od miejskiego hałasu. Piękna lekko rzeźbiona fasada z trawertynu i szczególne położenie tej malutkiej świątyni zrobią na Was wrażenie. Podczas wizyty w Ascoli Piceno zdecydowanie warto tu wstąpić!
Czego spróbować i gdzie zjeść będąc w Ascoli Piceno?
Najpopularniejsze danie, a raczej lokalne street food w samym Ascoli oraz tak naprawdę w całym regionie to olive ascolane – nadziewane mięsem, panierowane i smażone oliwki. Zielone oliwki wykorzystywane do tej specjalności z Ascoli muszą być wystarczająco duże, aby można je było otworzyć i wypestkować bez uszkodzenia. Ich przygotowanie jest dość żmudną pracą, wykonywaną za pomocą noża bez pomocy jakichkolwiek maszyn. Miałam okazję się o tym przekonać, kiedy kilka lat temu pracowałam w Civitanova Marche jako kelnerka w jednym z lokali przy głównej ulicy. 🙂 Po otwarciu oliwka jest nadziewana (każda restauracja i producenci ma swoją tajemnicę co do dokładnego składu), a następnie panierowana i smażona.
Ponoć najlepsze oliwki podają na Piazza Arringo w Migliori Olive Ascolane. Znajdziecie je tu: link Google Maps.
Ascoli słynie z likieru anyżowego Anisetta Meletti, sporządzonego według receptury opracowanej w 1870 roku przez Silvio Meletti. Najlepiej smakuje w historycznej kawiarni Caffè Meletti przy Piazza del Popolo w Ascoli, prowadzonym przez rodzinę twórców likieru od 1907 roku, o której mogliście przeczytać nieco wyżej. Specjalnością tej historycznej restauracji w Ascoli jest degustacja “anisetta con la mosca”, likieru, do którego w kieliszku dodaje się ziarna kawy co możecie zobaczyć na poniższym zdjęciu.
Anisetta może być też dodawana do drinków albo rozcieńczona z wodą lub sodą. Jest bardzo słodka, w przeciwieństwie do Varnelli – kolejnego znanego likieru anyżowego z regionu Marche, o którym pisałam tutaj: Region Marche w kieliszku, czyli lokalne alkohole, których warto spróbować.
A gdzie zjeść w Ascoli Piceno? Ja mogę polecić Wam dwie restauracje w centrum, w których jedliśmy podczas naszych dwóch wycieczek do miasta:
Osteria Nonna Nina (Piazza della Viola, 11) – kameralne i przytulne miejsce z lokalną, tradycyjną i pyszną kuchnią i przystępnymi cenami. Bardzo sympatyczny właściciel. Pamiętam że urządziliśmy sobie z nim pogawędkę 🙂
Ristorante Vittoria (Via dei Bonaccorsi, 7) – mniej kameralnie i troszkę drożej, ale równie smacznie z licznymi lokalnymi potrawami w menu. Pamiętam, że spróbowaliśmy tutaj niecodziennej wersji tiramisù z likierem anyżowym (na zdjęciu). Pycha!
Co myślicie o Ascoli Piceno? Zachęciłam Was do wizyty w mieście? A może już ty byliście i zachwyciło Was coś spoza powyższej listy? Dajcie znać w komentarzu!
